Als het aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) ligt, zal na de transitie jeugdzorg een deel van de specialistische jeugdzorg landelijk ingekocht worden, in plaats van dat deze inkoop door individuele gemeentes moet gaan plaatsvinden. Onder de specialistische jeugdzorg wordt jeugdzorg aanbod verstaan dat ofwel een zeer klein aantal cliënten bedient, waardoor geschikt aanbod zou kunnen komen te vervallen of onbereikbaar zou kunnen worden. Daarnaast gaat het om aanbod dat klein is in omvang en sterk gespreid over het land, evenals aanbod dat op basis van de inhoud van de geboden zorg zodanig specialistisch is dat er op plaatselijk niveau geen alternatieven voor te organiseren zijn.

De VNG hoopt met het uitwerken van ideeën over landelijke inkoop te voorkomen dat er een mismatch ontstaat tussen de vraag naar en het aanbod van specialistische jeugdzorg.

Heel concreet zal de VNG pogen de landelijke inkoop van de volgende diensten te organiseren:

JeugdzorgPlus

Een aantal diensten die onder de noemer JeugdzorgPlus vallen, zouden in aanmerking komen voor landelijke bekostiging:

• JeugdzorgPlus voor 12-minners (Aangeboden door Horizon in Rotterdam)
• Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie (ZIKOS). Dit aanbod is gericht op jeugdigen met bijvoorbeeld een acute psychose en / of grote dreiging van suïcide (aangeboden door Horizon in Harreveld)
• Gesloten opname van tienermoeders tijdens hun  zwangerschap of met een pasgeboren kind (aangeboden door LSG Rentray)

Topklinische GGZ

Hoewel het nog niet helemaal duidelijk is hoe afgegrensd zal gaan worden welke topklinische GGZ-hulpverlening landelijk ingekocht zal worden, is het wel al duidelijk dat specialistische jeugdzorg in de derde lijn in aanmerking zal komen. Het gaat dan vooral om behandelaanbod gericht op jongeren onder de 18, die lijden aan persoonlijkheidsstoornissen of eetstoornissen.

Specialistische jeugdzorg voor kinderen met een (licht) verstandelijke beperking

Behalve in de jeugd-GGZ is er ook in de hoek van de zorg voor jongeren met een (licht) verstandelijke beperking specialistische jeugdzorg nodig. Hierbij valt te denken aan de zorg voor verstandelijk beperkte jongeren met zorgzwaarte 4 en 5 met bijkomende gedrags- en GGZ-problemen. Momenteel bestaat er aanbod voor deze doelgroep van Ambiq, ’s Heeren Loo, Koraal Groep, Pluryn en LSG Rentray. Landelijk gaat het in totaal om 125 plekken, wat maakt dat dit aanbod onmogelijk gemeentelijk georganiseerd en bekostigd kan worden.

De landelijke achtervangvoorzieningen voor jongeren met een licht verstandelijke beperking en zorgzwaarte 4 en 5, die momenteel door ’s Heeren Loo en Pluryn aangeboden worden, zijn met 200 plaatsen eveneens te klein om lokaal te bekostigen. Dat zelfde geldt voor de gespecialiseerde diagnostiek van jongeren met een combinatie van een verstandelijke beperking en psychiatrische problematiek, zoals die momenteel door De Hondsberg aangeboden wordt.

Forensische jeugdzorg

Tenslotte zijn er nog de expertise- en behandelcentra voor jeugdigen die slachtoffer of dader zijn van geweld in afhankelijkheidsrelaties. Fier Fryslân en Kompaan de Bocht hebben hierin de afgelopen jaren een goed behandelaanbod opgebouwd en de nodige expertise verzameld, die dreigt verloren te gaan wanneer gemeenten dit zelf moeten gaan organiseren of inkopen. het zelfde geldt voor de ca. 1000 erkende gedragsinterventietrajecten die per jaar die binnen de jeugdreclassering worden ingezet.

Drie opties voor inkoop specialistische jeugdzorg

De VNG stelt voor om dit specialistische jeugdzorg aanbod landelijk in te kopen, maar niet door tussenkomst van het Rijk. In de eerste, zogenaamde ‘contractgemeente’-optie, zal één gemeente een overeenkomst met de zorgaanbieders sluiten en zal alle betaling van zorg via de contactgemeente plaatsvinden. De contractgemeente brengt de gemaakte kosten dan in rekening bij de gemeente van herkomst van de cliënt. Het besluit tot de inzet van zorg blijft zo liggen bij de gemeente waar de cliënt vandaan komt. De contractgemeente zorgt voor randvoorwaardelijke zaken als monitoring, beheersmatige en juridische aspecten.

De tweede optie is landelijke coördinatie, waarbinnen inzet en bekostiging van specialistische jeugdzorg plaatsvindt door tussenkomst van de individuele gemeenten. Een landelijk coördinatiebureau sluit echter een raamovereenkomst namens alle gemeentes en zal ook zorgen voor beheer en monitoring van de betreffende specialistische jeugdzorg diensten.

Een laatste optie is het werken met een zogeheten ‘regie-gemeente’ die een raamovereenkomst afsluit namens de andere gemeentes, beheer en monitoring regelt. Ook in deze variant vindt inzet en bekostiging van specialistische jeugdzorg plaats door individuele gemeentes.

Meer informatie over de plannen rondom de landelijke inkoop van specialistische jeugdzorg is te vinden op de site van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.

De komende tijd zal de VNG deze ideeën verder uitwerken.

Interessant artikel? Blijf op de hoogte door u aan te melden voor onze nieuwsbrief.