Skaeve Huse
Na onder meer de gemeenten Amsterdam, Nijmegen, Kampen, Utrecht en Tilburg, gaat nu ook de gemeente Almere zogenaamde ‘Skaeve Huse’ bouwen. Maar wat zijn Skaeve Huse nou eigenlijk? In Denemarken is met deze wijze van huisvesting van mensen die zware overlast opleveren in reguliere wijken inmiddels jarenlange ervaring opgedaan. Skaeve Huse (spreek uit als: skeeve hoese) is Deens voor ‘rare huizen’, die in het Engels ook wel ‘freak houses’ worden genoemd. De Denen begonnen in 1999 met een pilot waarin de Skaeve Huse ingevoerd werden voor daklozen en andere achterstandsgroepen die in veruit de meeste gevallen ook een drank- of drugsprobleem hadden en daardoor moeilijk te huisvesten waren in reguliere wijken, zonder daarbij ook stevige overlast te veroorzaken. Om in aanmerking te komen voor huisvesting in Skaeve Huse, moeten kandidaten afspraken kunnen nakomen en niet gewelddadig zijn. Veruit de meeste bewoners van de Skaeve Huse zijn man.
Kenmerken van Skaeve Huse
Skaeve Huse zijn eenvoudige eenpersoons woningen van zo’n dertig tot vijftig vierkante meter die op zo’n honderd meter afstand van andere huizen gebouwd worden. De woningen beschikken over eigen sanitair en een eigen keuken. De woningen zijn stevig en eenvoudig schoon te houden en staan met vijf tot tien stuks bij elkaar. Behalve afstand is er meestal ook een visuele afscheiding tussen de Skaeve Huse en de verderop gelegen reguliere woningen. Dit voorkomt overlast voor de nabijgelegen wijken en zorgt voor ruimte voor de bewoners van de Skaeve Huse om hun eigen, onorthodoxe leefstijl erop na te kunnen houden. Dagelijks komt er een sociaal beheerder langs die met de bewoners spreekt, de toestand van de woningen in het oog houdt en aanvullende hulp organiseert wanneer dat nodig is. De beheerder beschikt soms ook over één van de woningen op het terrein en gebruikt dit als kantoor. Daar zijn dan bijvoorbeeld ook de gezamenlijke wasmachines te vinden.
Skaeve Huse als toevluchtsoord
Saillant verschil tussen de Deense benadering en de Nederlandse is dat in ons land de Skaeve Huse door sommigen worden geduid als ’tuigdorpen’ of ‘aso-woningen’ waarnaar mensen verbannen worden wanneer ze zich misdragen, terwijl ze in Denemarken zijn gestart als een startpunt voor re-integratie van mensen die geen vaste woon- of verblijfplaats hebben. In de Nederlandse situatie is er echter ook aandacht voor zorg aan de bewoners die veelal uit hun eerdere woning gezet zijn, in de reguliere opvang niet kunnen aarden of dakloos waren. Veelal is aan het huurcontract dan ook een begeleidingsoverenkomst gekoppeld. Ongeacht de naamgeving van deze woningen, blijken de bewoners van de Skaeve Huse in zowel Nederland als Denemarken echter positief over hun woonplek. Een evaluatie door de Deense overheid laat zien dat de bewoners ervan hun woning zien als een stabiel toevluchtsoord en een mooi alternatief voor slapen onder de brug of in de maatschappelijke opvang. Ze ervaren na huisvesting in de Skaeve Huse voor het eerst in vaak lange tijd kwaliteit van leven. De bewoners laten dan ook in veel gevallen een positieve gedragsverandering zien. Bovendien blijkt dat veel bewoners de controle over hun leven kunnen hernemen en dat hun middelengebruik afneemt.
Ook in Nederlandse steden als Tilburg, Nijmegen, Utrecht, Amsterdam en Kampen zijn de ervaringen met de Skaeve Huse positief. Ongeveer de helft van de bewoners laat een stabilisering of afname van probleemgedrag en middelengebruik zien. In de wijken neemt de overlast af en ook gemeentes, woningcorporaties en hulpverleners blijken positief te oordelen over de Skaeve Huse.
Communicatie met wijkbewoners
De communicatie met wijkbewoners die in de buurt van de Skaeve Huse wonen blijkt van groot belang voor het welslagen van een dergelijk project. Hoewel er eigenlijk niet echt over omwonenden gesproken kan worden omdat de Skaeve Huse op een forse afstand tot andere bebouwing neergezet worden, bestaat er bij veel mensen toch vrees voor overlast. Maatregelen die deze vrees kunnen wegnemen of beperken, zijn onder meer duidelijke communicatie, een alarmnummer en dagelijks toezicht.
Knelpunten
Belangrijkste knelpunt voor de realisatie van Skaeve Huse blijkt locatieproblematiek te zijn, wat vooral een resultaat is van de manier waarop in Nederland de ruimtelijke ordening georganiseerd is. Nagenoeg elke vrije vierkante meter kent een bestemming die vastgelegd is in een bestemmingsplan. Het herbestemmen van die grond voor de bouw van Skaeve Huse kan daardoor tot waardeverlies voor de gemeentelijke overheid leiden. Wanneer gemeentes Skaeve Huse echter een serieuze plek in het totale spectrum van woningaanbod willen gunnen, dan is het voor gemeenten noodzakelijk deze verliezen te incasseren.
Interessant artikel? Blijf op de hoogte door u aan te melden voor onze gratis nieuwsbrief.