Foto: Dominik Meissner
Dat gemeenten niet klaar zijn voor de drie decentralisaties van zorg, werk en jeugdbeleid die in 2015 gepland staan, bleek al eerder uit berichten eind augustus. Nu blijkt uit een enquête van Nieuwsuur dat ambtenaren zo onzeker zijn over hun nieuwe taken, dat zij externe adviesbureaus inschakelen. Dit is een goudmijn voor adviesbureaus.
Duur advies
Uit de enquête van Nieuwsuur blijkt dat twee derde van de 166 gemeenten die de enquête hebben ingevuld, externe adviesbureaus inhuurt voor hulp bij het opstellen van diverse plannen en informatievoorziening of het leveren van een kwartiermaker of projectleider. Samen geven deze gemeenten in 2013 en 2014 zeker 25 miljoen euro hieraan uit. Niet alleen de grote gemeenten steken hier veel geld in, ook de kleinere gemeenten schakelen hulp van buitenaf in.
De top 5 gemeenten die dit jaar het meeste geld verwachten uit te geven zijn Roermond (€700.000), Utrecht en Oldenzaal (beiden €1 miljoen), Rotterdam (€ 2 miljoen), en Amsterdam als koploper met €2,6 miljoen.
Gemeente Oldenzaal, die €1,4 miljoen heeft uitgerekt om extern advies in te winnen, geeft aan dat dit geld niet is weggenomen uit de zorg. “We hebben een goed spaarpotje. Van dat spaarpotje hebben wij ongeveer een miljoen vanaf gehaald om ervoor te zorgen dat wij straks, per 1 januari 2015, klaar zijn. En dat miljoen dat we van het spaarbankboekje afhalen, dat bezuinigen we dus niet structureel op de zorg. Dat zijn verschillende geldstromen”, aldus Rob Christenhusz, wethouder van Oldenzaal.
Begrijpelijk, maar geen goed idee
Hoogleraar Paul Frissen begrijpt de stap van gemeenten om extern advies in te winnen: “Alle gemeenten weten dat dit een heel lastig terrein is, met ingewikkelde kwesties, met veel gevoeligheden, hoge incidentmogelijkheid, veel crisismogelijkheid, en dan moet je tot de tanden bewapend zijn als gemeente om dit goed voor te bereiden. Het inhuren van externe deskundigen kan dan helpen.” Hij is er echter geen voorstander van dat kleine gemeenten veel geld aan advies uitgeven. “Dan wordt er een vrij substantieel deel van het budget, wat eigenlijk bedoeld is om zorg te verlenen, gebruikt om beleid te maken, plannen te maken en modellen te bedenken. Lijkt mij niet zo een goed idee.”
Ambtenaren zijn onzeker
Volgens Marianne Smitsmans, wethouder van Roermond, kunnen ambtenaren het niet alleen aan. Volgens haar is het op dit moment, gezien de korte tijd die nog resteert, onmogelijk. “Het zijn hele nieuwe taken, dus willen we goed klaar zijn voor onze mensen, want daar doen we het voor.”
Jan de Ridder, van de Rekenkamer Metropool Amsterdam, maakt zich ongerust. “Het blijkt dat de onzekerheid die de ambtenaren hebben zich vertaalt in het inhuren van allemaal externe bureaus. En handige bureaus hebben eigenlijk het gat in de markt gevonden van de onzekere ambtenaren.”
Niet alle gemeenten schakelen extern advies in
Een derde van de gemeenten zegt geen geld uit te geven aan dure adviesbureaus. Zij zijn van mening dat zij zulke klussen zelf moeten oppakken. Zij geven het geld uit aan ambtenaren die de klus moeten klaren, dat kost aanzienlijk minder dan een extern adviseur. Zo blijft er meer geld over voor de daadwerkelijke zorg.