Dr. Gert Schout

Onderzoekers Gert Schout en Gideon de Jong van het lectoraat Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz) van de Hanzehogeschool Groningen concluderen dat iets meer dan de helft van de Eigen Kracht-conferenties die zij bestuurden, succesvol genoemd kan worden. In die gevallen werden gestelde doelen gehaald, werden cliënten en hun systeem sterker, verbetert hun leefsituatie en neemt de sociale steun voor hen toe.

Mondjesmaat

Hoewel deze verbetering vaak slechts mondjesmaat plaatsvinden, is er toch sprake van een significante verbetering. Als verklaring hiervoor, voeren Schout en De Jong op dat de groep die naar hun onderzoek verwezen is, een eenzijdig netwerk en weinig sociale contacten had. Daarnaast kiezen veel OGGz-cliënten ervoor om hun vuile was niet buiten te hangen en kiezen zij voor een professionele hulpverlener, waarbij schaamte ten overstaan van bekenden niet zo’n grote rol speelt.

Succesfactoren van Eigen Kracht-conferenties in de OGGz

Behalve de conclusie dat de bestudeerde Eigen Kracht-conferenties deels succesvol waren, deden de onderzoekers ook onderzoek naar de werkingsmechanismen die aan dat succes ten grondslag lagen. Zij noemen er in hun onderzoek zeven:

1. Omdat de problemen van OGGz-cliënten vaak complex en meervoudig zijn, is de denkkracht van een grote groep waardevoller dan een keukentafelgesprek. Bovendien sluiten de oplossingsrichtingen die uit een Eigen Kracht-conferentie naar voren komen, veelal beter aan bij de cultuur van de cliënt en diens omgeving;
2. Schaamte blijkt een beschermende factor. De cliënt wil zich niet opnieuw hoeven schamen en zien niet graag de ellende en het verdriet onder ogen dat zij voor anderen veroorzaakt hebben. Dit beschermt tegen terugval;
3. De bereidheid om te veranderen voor vrienden en familie blijkt veel groter te zijn dan de bereidheid om te veranderen voor een hulpverlener. Bovendien kunnen vrienden en familie dingen zeggen die een hulpverlener niet zou mogen zeggen, maar die wel nodig blijken om een veranderingsproces op gang te krijgen bij de OGGz-cliënt;
4. Inbedding in een sociaal netwerk reduceert de mate van kwetsbaarheid van de OGGz-cliënt, evenals het risico op terugval (zie ook punt 2);
5. Een Eigen Kracht-conferentie helpt vraag- en handelingsverlegenheid doorbreken, omdat het een platform is waarin cliënten zich vrij voelen om omstandigheden waarvoor zij zich schamen, bespreekbaar te maken. Tegelijkertijd hebben de deelnemers aan de Eigen Kracht conferentie de kans om tegen de OGGz-cliënt te zeggen wat hen ten aanzien van hem of haar dwars zit. Zo kunnen de verhoudingen tussen de cliënt en diens sociale netwerk hersteld worden;
6. De aanwezigheid van een sterke kracht die deelnemers na de Eigen Kracht conferentie betrokken kan houden, bepaalt mede hoe duurzaam de plannen zijn die in de Eigen Kracht conferentie gesmeed zijn;
7. De aanwezigheid van zowel overlastveroorzaker als de mensen die overlast ervaren, blijkt een succesfactor te zijn voor die OGGz-cliënten waarbij deze thematiek een rol speelt. Cliënt en klagers maken in dergelijke situaties een plan, dat door professionals gemonitord en begeleid wordt.

Sociaal isolement geen contra-indicatie voor Eigen Kracht-conferentie

De onderzoekers stellen verder dat, in tegenstelling tot wat vaak gedacht en gezegd wordt, het hebben van een beperkt netwerk geen contra-indicatie is voor het houden van een Eigen Kracht-conferentie in de OGGz. “Het is eerder een indicatie dan een contra-indicatie”, zo zeggen Schout en De Jong. “Juist omdat Eigen Kracht-conferenties de omstandigheden kunnen scheppen waarbinnen contactherstel kan plaatsvinden”.

Lees alle 111 pagina’s van het rapport “Eigen Kracht-conferenties in de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg; Een onderzoek naar proces en uitkomsten” op de site van de Hanzehogeschool Groningen. Gert Schout publiceerde ook het boek “Wat elke professional over de OGGz moet weten”.

Interessant artikel? Blijf op de hoogte door u aan te melden voor onze nieuwsbrief.