Foto: Artis Rams
Hoewel vrijheidsbeperkende maatregelen als gevolg van betere voorlichting en vernieuwende werkwijzen in verpleeghuizen enorm zijn teruggedrongen, is de situatie in de thuiszorg zorgwekkend. Dit blijkt uit een onderzoek van de Universiteit van Maastricht dat onlangs op een conferentie in Washington DC werd gepresenteerd. Dit is het eerste grote onderzoek naar vrijheidsbeperking in de eigen woning.
Vrijheidsbeperkende maatregelen bij vier op de tien patiënten
Bij vier op de tien mensen met dementie die thuis worden verzorgd, worden vrijheidsbeperkende maatregelen toegepast. 7% van de dementerenden binnen deze groep kreeg te maken met fysieke vrijheidsmaatregelen. Hierbij is te denken aan bedhekken en fixatiebanden in bed, of dat deze patiënten werden vastgezet in een (rol)stoel. Sommigen werden zelfs opgesloten in hun kamer of woning. 79% werd onvrijwillig behandeld. Hieronder valt bijvoorbeeld gedwongen douchen, eten en drinken, of het verstoppen van medicatie of telefoon. 41% van de patiënten kreeg kalmerende medicatie toegediend.
Familie handelt uit onmacht en bezorgdheid
In bijna driekwart van de gevallen vroegen familieleden de vrijheidsbeperkende maatregelen aan, in een derde van de gevallen werd dit gedaan door thuiszorgmedewerkers en bij 21% door de huisarts.
Om ervoor te zorgen dat onnodige vrijheidsbeperkingen voorkomen worden, is het belangrijk om te investeren in ondersteuning van de informele en professionele zorgverleners. Op deze manier kan hun houding veranderd worden, en kunnen ze bewust worden gemaakt van de negatieve consequenties van de vrijheidsbeperkende maatregelen. “Familieleden en professionele verzorgers zien deze maatregelen als de enige mogelijkheid om vallen, verwondingen of ongewenst gedrag te voorkomen. Zij realiseren zich echter niet dat beperkingen vaak negatieve effecten hebben op mensen die aan dementie lijden”, aldus Jan Hamers, professor in de ouderenzorg aan de Universiteit van Maastricht. Volgens Julie Meerveld, Alzheimer Nederland, voelt meer dan de helft van de mantelzorgers bij dementie zich zwaar belast. De dwang komt voort uit onmacht en bezorgdheid.
GPS kan alternatief bieden
Er zijn voldoende alternatieven te bedenken om het gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen in de thuiszorg terug te dringen. Zo kan er bijvoorbeeld gebruik worden gemaakt van moderne technologie zoals GPS-zenders. Hiermee kunnen patiënten opgespoord worden, mochten ze onverhoopt het huis verlaten en vervolgens verdwalen.
Problematiek neemt toe met nieuwe kabinetsplannen
Met de plannen van het kabinet zal de thuiszorg voor dementerenden die anders een residentiële plek gekregen zouden hebben, toenemen. Het kabinet wil immers dat mensen langer thuis blijven wonen, en dat de mantelzorg door familieleden toeneemt. Hierdoor zal de situatie zoals deze op dit moment is, naar alle waarschijnlijkheid verergeren. Het is daarom volgens de onderzoekers belangrijk dat mantelzorgers voldoende ondersteuning en voorlichting krijgen.
Interessant artikel? Meld u dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!